(ODD) اختلال نافرمانی
مقدمه:
دفاع از امیال خود و مقابله با خواسته دیگران برای رشد طبیعی اهمیت اساسی دارد و همین رفتار مقابله ای در دو برهه از رشد، بین 18 تا 24 ماهگی و دیگری ابتدای نوجوانی برای برقراری خودمختاری و ایجاد هویت ضروری است و بیانگر تلاش وی برای کسب استقلال است. اما در صورتی که شدت این رفتارها بیش از حد باشد و باعث نارضایتی دائمی بزرگترها و تخریب عملکرد کودک شود اختلال محسوب می شود.
ODD چیست؟
اختلال ODD اختلال رفتار دفاعی مقابله ای است. نوجوانی که اغلب خشمگین و تحریک پذیر است برای هر چیزی جر و بحث راه میاندازد. رفتار کینه توزانه و انتقام جویانه دارد. بیش از حد زود رنج و حساس است. فعالانه و عامدانه از انجام در خواست والدین سرباز می زند و باعث ناراحتی آنها می شود.
در اشتباهات و مشکلات خود دیگران را مقصر می داند و آنها را سرزنش می کند و این رفتارها معمولاً در مقابل والدین و بزرگتری رخ می دهد که برای کودک یا نوجوان آشنا هستند. زمانی می گوییم کودکمان دچار این اختلال است که حداقل 6 ماه طول بکشد و حداقل 4 مورد از 8 معیار زیر (هنگامی که فرد در حال تعامل با کسی غیر از خواهر و برادرش است) در فرد مشاهده شود.
الف- عصبانیت / تحریک پذیری:
1- فرد معمولاً نمی تواند جلوی عصبانیت خود را بگیرد یا خشم خود را کنترل کند.
2- معمولاً زودرنج است و به آسانی ناراحت و یا اعصابش خورد می شود.
3- معمولاً عصبانی است یا اوقات تلخی میکند.
ب- جروبحث / چالش بر انگیزی:
4- معمولاً با مسئولان و بالادستان (در مورد کودکان و نوجوانان با بزرگسالان) جر و بحث میکند.
5- معمولاً فعالانه مخالفت میکند یا قبول نمی کند که از درخواست های مسئولان و بالادست ها یا از قوانین اطاعت کند.
6- معمولاً دیگران را عمداً ناراحت میکند.
7- در مورد اشتباهات یا بدرفتاری های خود معمولاً دیگران را مقصر می داند.
پ- کینه توزی:
8- در شش ماه گذشته حداقل دو بار از سر کینه توزی خواسته است به دیگران آسیب برساند یا آنها را ناراحت کند یا عملاً این کار را کرده است.
چرا برخی کودکان دچار این اختلال می شوند:
شواهد کلی مبنی بر ارثی بودن وجود ندارد و بیشتر نقش محیط موثر است مثل:
تعارض های زناشویی والدین
دستورات متناقض والدینی که در شیوه تربیت فرزند و قانونگذاری ها به تفاهم نرسیده اند.
والدینی که فرزندان خود را قبول ندارند و تایید نمی کنند.
به آنها محبت نمی کنند.
درکشان نمی کنند.
مسائل را برایشان توضیح نمی دهند.
بدون هیچ توضیحی تنبیه می کنند.
درگیر شدن خانواده ها و بعد رها کردن کودکان که باعث تقویت رفتار کودک می شود.
چه آینده ای در انتظار کودکان ODD است؟
با وجود هوش کافی به دلیل نداشتن مشارکت معمولاً به موارد زیر دچار می شوند :
منزوی می شوند.
عدم پیشرفت در مدرسه
احساس بی کفایتی
اعتماد به نفس پایین
خلق افسرده
روش درمان ODD:
1- مداخلات فردی
2- مداخلات خانوادگی
3- آموزش به والدین برای کمک به مدیریت رفتار فرزندانشان
4- روان درمانی فردی برای مدیریت خشم
5- خانواده درمانی برای بهبود ارتباط
6- آموزش مهارتهای اجتماعی برای افزایش انعطاف پذیری و تحمل ناکافی در بین همسالان
7- درمان شناختی – رفتاری برای آموزش حل مساله و کاهش منفی گرایی
8- تنظیم قرارداد رفتاری روزانه
– مشخص کردن انتظارات رفتاری
– جوایز
– تنبیهها